Hamsteren

Vanaf het parkeerplaatsje met het veldkruis met de gelovige tekst ‘Bewaar uit het verleden geloof en goed zeden’ aan de Welsderweg [fietsknooppunt 68] in Gasthuis kunt u door een combi van rode, blauwe en gele paaltjes te volgen om het ruim 60 hectare grootte akkerreservaat wandelen. Sinds 2002 staat het beheer in teken van de ernstig bedreigde hamster, de Limburgse korenwolf, om die voor uitsterven te behoeden.

TOEKOMSTLANDBOUW
Wat meteen opvalt zijn de gewasstroken met een grote variatie aan verschillende soorten: van spelt, zomerhaver, luzerne en de zomer- en wintervarianten van rogge en tarwe. Zo is er voor de Limburgse korenwolf het hele jaar door dekking en kan hij een flinke ondergrondse graanvoorraad in zijn burcht aanleggen om de koude wintermaanden door te komen.

Dit akkerbeheer trekt ook de aandacht van de Universiteit van Wageningen. De gevoeligheid voor ziektes en plagen is door de afwisseling in dit hamsterlandschap bijzonder laag. Door de hoge biodiversiteit hebben de voor gewassen schadelijke insecten veel meer natuurlijke vijanden. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen kan dan omlaag. Daar zijn we voor de toekomstige landbouw in Nederland juist naar op zoek.

AKKERVOGELS
De stroken graan worden afgewisseld met speciale bloemrijke grasmengsels voor akkervogels, een soortgroep waar het in Nederland bijzonder slecht mee is gesteld. Het akkerbeheer blijkt voor deze vogels goed uit te pakken. Zelfs nu in het late najaar is het ‘kwik-me-dit, kwik-me-dit’ van de kwartel nog steeds te horen. Maar ook andere typische akkervogels als patrijs, veldleeuwerik en gele kwikstaart en zelfs onze doodgewone kievit - die in ons huidige agrarische landbouwsysteem geen kans meer krijgt - zijn hier kind aan huis en weten er hun kroost groot te brengen.

BLOEMENZEE EN MUIZEN
Het zoemt en fladdert hier dat het een lieve lust is. Bijen, zweefvliegen, wespen maar ook nog verschillende soorten witjes en zelfs luzernevlinders maken nog volop gebruik van de rijk gekleurde akkerbloemenrand. Ik tel zelfs nu in het najaar nog met gemak 15 bloeiende soorten, van klaprozen en akkerbloemen, wilde peen, kaasjeskruiden tot de opvallende gele ganzen- en zonnebloemen. Ook vlas, een oud landbouwgewas, staat nog met zijn lichte lila kleur in volle bloei. Wie kent dat bloempje nog? Al die bloemetjes en bijtjes zorgen voor een grote natuurlijk en fleurige variatie.

Maar er is meer, die bloemenrandjes zitten vol met holletjes, niet van de hamster overigens maar van de doodgewone veldmuis. Honderden, duizenden en nog veel meer muisjes zitten daar onder de grond en vreten van de vele gras- en bloemenzaden. Buizerd en torenvalk zijn er als de kippen bij als ze het veilige ondergrondse verlaten. Ook de vos, maar vooral ook kleine marterachtigen als bunzing, wezel en hermelijn. En ja, ook die hebben het bijzonder moeilijk in ons huidige Limburgse landschap.

TAFELTJE DEKJE
De komende wintermaanden voert u ongetwijfeld uw tuinvogels. Het akkerreservaat is een hele grote voedertafel en de plek waar grote groepen gorzen, vinken, kneuen en groenlingen zich uit de verre omgeving verzamelen om zich tegoed te doen aan de overdaad aan zaden die hier voor het grijpen liggen. Op hun beurt trekken die weer soorten als grijze wouw en velduil aan. Ook voor overwinterende vogels is er in het buitengebied tegenwoordig nog weinig voedsel te vinden. Door het hamsterbeheer krijgen veel soorten van het boerenlandschap weer een kans.

Wie de akkers bezoekt mag de Van Tienhovenmolen [www.tienhovenmolen.nl] niet links laten liggen. De molen is weer volop in bedrijf en op ambachtelijke wijze wordt er graan uit de eigen regio gemalen. In de kleine molenwinkel worden wel 50 meel- en bloemsoorten verkocht; van cake-, koek- en pannenkoekenmix tot natuurlijk een ruime keuze aan diverse soorten broodmixen. Hamsteren maar!