Vijftien jaar Natuurbegraafplaats Venlo-Maasbree

In de natuur gaat niets verloren. Wat sterft, wordt voeding voor nieuw leven. Energie keert terug in de aarde, de bodem ademt het weer door naar wortels, bomen en bloemen. Precies die gedachte vormt het hart van natuurbegraven. Niet alleen een laatste rustplaats, maar ook een manier om bij te dragen aan de kringloop van het leven. Vanuit deze overtuiging begonnen Annemieke Kluijtmans en Tom Grubben Natuurbegraafplaats Venlo-Maasbree. Vijftien jaar later is de plek uitgegroeid tot de plek waar mensen stilstaan bij het leven en tegelijk troost vinden in de stilte van de natuur.

Geen rechte rijen stenen, geen strak gemaaide perken, maar paden die zich als vanzelf door het bos slingeren. “De graven worden hier gemarkeerd met een houten bordje of een zwerfkei. Ze hebben een uiterlijk dat zoveel mogelijk opgaat in de natuur”, legt Annemieke uit. Verder is het de bedoeling dat er niet veel op komt. “Een paar plantjes die van oorsprong hier thuishoren of een snijbloemetje, maar meer niet. Daardoor worden de graven direct weer opgenomen in de natuur.”

Het duurzaam omgaan met de grond en het bosgebied is vanaf de start in 2010 een belangrijke pijler. “We werken met looptijden van tien tot honderd jaar”, vertelt Annemieke. “Als die grafrechten aflopen en de familie besluit niet te verlengen, dan kunnen we dat plekje opnieuw gebruiken. Zo geef je veel mensen de kans om hier een plek te vinden. De overledene blijft altijd op zijn plekje, en voor eventuele tweede of derde begravingen is er ruimte.”

Eerste van Nederland
De wortels van Natuurbegraafplaats Venlo-Maasbree liggen in Bergerbos, waar Annemiekes ouders in 2003 de allereerste natuurbegraafplaats van Nederland oprichtten. “Dat concept was helemaal nieuw”, zegt Annemieke. “Al snel bleek dat daar echt behoefte aan was. Tien jaar later kwam de mogelijkheid om dat ook in dit gebied op te zetten.” Daar kwam Tom in beeld – overigens was hij zelfs al daarvoor betrokken bij de Natuurbegraafplaats. Opgegroeid in de nabije omgeving kende hij vooraf het gebied al op zijn duimpje. Toen in het prille begin de kans zich voordeed om in te stappen en zo te kunnen bouwen aan wat Venlo-Maasbree nu is, was de keuze snel gemaakt.

Voor Tom heeft het werk altijd twee kanten: “Het is bijzonder om families in een moeilijke periode toch een goed gevoel te geven. Dat klinkt misschien vreemd, maar dienstbaar zijn is mooi. Daarnaast doen we iets voor de natuur. We beheren hier een bos van veertig hectare. Dat was ooit productiebos, nu transformeren we het stap voor stap naar een natuurlijk bos. Het graf draagt bij aan het onderhoud en herstel van de natuur.” Respect is daarbij het sleutelwoord. Annemieke: “Respect voor de mens en respect voor de natuur. Wat we doen, doen we met aandacht. Geen drie uitvaarten op een dag. Alles is persoonlijk. Families hebben altijd de kans om vooraf langs te komen en hun plek uit te zoeken. Het is geen draaideur, maar een intiem proces.”

Verhalen
Vijftien jaar natuurbegraafplaats betekent ook vijftien jaar vol bijzondere momenten. Annemieke: “Iedere uitvaart brengt weer een verhaal met zich mee. Voor ons jubileum hebben we nabestaanden gevraagd of ze hun verhalen met ons willen delen. Als je die terugleest, komen er veel herinneringen naar boven.” Tom vult aan: “Als mensen een klacht hebben, hoor je dat wel. Hoe dankbaar mensen zijn, hoor je normaal niet zo vaak. Nu, door de verhalen die we terugkrijgen, bereiken die ons opeens wel. Dat raakt ons en doet ons beseffen wat we voor mensen kunnen betekenen.”

Wanneer je Tom vraagt wat de kern is van hun werk, antwoordt hij zonder aarzeling: “Eenvoud. We doen alles simpel, niet te complex”. Annemieke sluit aan: “Groot geworden door klein te blijven. We willen niet groeien met meerdere locaties. We willen dit goed doen en steeds blijven verbeteren.” Die eenvoud vertaalt zich zelfs in de manier waarop ze bezoekers ontvangen. “Geen driedelige pakken”, glimlacht Tom. “Het draait hier om respect, niet om uiterlijk vertoon.”

Serene rust
De natuur zelf doet vaak het grootste werk. Annemieke: “Het is een bos en in een bos hangt een serene rust. Mensen zeggen vaak: ‘als we hier wandelen, komen we écht tot rust’. Die beleving nemen ze mee, ook in de moeilijkste tijden.” Tom ziet dat dagelijks: “Mensen komen hier met zorgen, met vragen, met verdriet. Als ze dan in het bos lopen, zie je dat er iets van hen afvalt. De frisse lucht, de stilte, het licht door de bomen – het doet iets met mensen. Het verzacht.”

Toevertrouwen
Het jubileum vieren ze op hun eigen manier. Geen groot feest, maar een moment van bezinning. “We vinden het lastig om daar festiviteiten aan te hangen”, zegt Annemieke. “We bestaan doordat er mensen overlijden. Voor ons is dit vooral een moment om verhalen vast te leggen en onze informatiebrochure te vernieuwen.” Tom knikt: “Het past bij onze eenvoud. Geen festiviteiten, maar een terugblik. Voor onszelf, en voor de families die hier hun dierbaren hebben toevertrouwd.”

Natuurbegraafplaats Venlo-Maasbree
​​​​​​​www.natuurbegraafplaats.nl