Zorg doet leven

Op een idyllische plek aan de rand van Stockholm maak ik voor het eerst kennis met het Zweedse concept 'fika'. Mijn Zweedse collega’s leggen uit dat fika meer is dan alleen een koffiepauze; het draait om de sociale interactie en de lekkernijen die erbij horen. Terwijl ik geniet van een overheerlijk kaneelbroodje, besef ik dat deze ervaring symbool staat voor meer dan alleen een smaakvolle pauze. Ik ben hier om met mijn internationale collega's te bespreken hoe we de benadering van reablement toegankelijker kunnen maken voor mensen met dementie.

Reablement, wat is dat eigenlijk? Het klinkt misschien als een modewoord in de zorg, maar de betekenis erachter is allesbehalve oppervlakkig. Reablement draait om het ondersteunen van mensen met dementie op een manier die hen helpt hun zelfstandigheid en kwaliteit van leven te behouden. Het is een verschuiving van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’.

Stel je voor: je hebt een oudere buurvrouw, die altijd met plezier in haar tuin werkte. Door dementie wordt dit nu een stuk lastiger voor haar. Traditionele zorg zou kunnen betekenen dat een ander deze taak van haar overneemt. Reablement daarentegen, kijkt naar wat je buurvrouw nog wél kan en hoe zij, met wat hulp en aanpassingen, toch kan blijven tuinieren. Misschien betekent dit het installeren van verhoogde plantenbakken of het bieden van een vaste routine en begeleiding. Het doel is om haar te helpen haar hobby te blijven uitoefenen, wat haar gevoel van eigenwaarde en levensvreugde verhoogt.

Deze benadering vraagt om een shift in hoe we naar dementie kijken: niet alleen als een ziekte die beperkt, maar als een aandoening waarbij we de mogelijkheden en sterke punten van de persoon vooropstellen. Waar voorheen de focus lag op wat iemand niet meer kan, ligt nu de nadruk op wat iemand nog wél kan, en hoe we die capaciteiten kunnen ondersteunen en versterken.

Waarom is dit zo belangrijk? Ten eerste verbetert het de kwaliteit van leven van mensen met dementie aanzienlijk. Zij kunnen langer actief deelnemen aan activiteiten die voor hen belangrijk zijn. Het geeft hen een gevoel van eigenwaarde, wat essentieel is voor hun welzijn. Daarnaast vermindert het ook de druk op mantelzorgers. Als mensen met dementie langer zelfstandig activiteiten kunnen ondernemen, ervaren naasten minder stress en hebben ze meer tijd voor andere dingen.

In essentie gaat reablement over het herstellen van hoop en het bieden van mogelijkheden, zelfs in de aanwezigheid van dementie. En net als bij een fika draait het om de waarde van kleine momenten en de kracht van samenzijn. Laat dat een zoete smaak aan het leven toevoegen, zelfs in uitdagende tijden.