Is geur de sleutel tot het geheugen

Nieuwsgierig nam ik plaats in de zaal voor een presentatie met de fascinerende titel 'Smelling Alzheimer's Disease', tijdens het Europese congres voor Neuropsychologie in het zonnige Griekenland. De titel deed me denken aan een verhaal uit de podcast 'An Unlikely Superpower', waarin Joy Milne vertelt dat ze een bijzondere gave heeft: ze kan de ziekte van Parkinson ruiken. Joy merkte dat haar man een verandering in geur had lang voordat hij de diagnose Parkinson kreeg. Na de diagnose van haar man begon Joy haar ervaringen te delen en ontdekte ze dat deze verandering in geur een gemeenschappelijk kenmerk was bij mensen met de ziekte van Parkinson. Dit leidde tot wetenschappelijk onderzoek dat bevestigde dat Parkinson inderdaad een unieke geur heeft die Joy kan waarnemen. Een fascinerend verhaal dat laat zien hoe onze zintuigen ons kunnen helpen om ziekten te detecteren en begrijpen. Maar de titel van de presentatie op het congres had mij op het verkeerde been gezet. De onderzoekers vertelden niet over de unieke geur van de ziekte van Alzheimer, maar over het feit dat het verlies van reukvermogen een vroeg symptoom van de ziekte kan zijn.

Geuren zijn onlosmakelijk verbonden met het geheugen. De geur van versgebakken appeltaart die je terugbrengt naar je grootmoeders keuken, de frisse lucht na een zomerse regenbui die je herinnert aan die ene vakantie, of de geur van parfum die je doet denken aan een geliefde. Maar wat verklaart nu precies de connectie tussen geur en geheugen?

Wetenschappers hebben ontdekt dat er een directe verbinding is tussen onze reukzenuwen en het deel van onze hersenen dat verantwoordelijk is voor emoties en herinneringen. Deze verbinding maakt geuren tot een krachtig middel om herinneringen op te halen. Het is dan ook niet verrassend dat reukverlies soms een vroeg symptoom van Alzheimer kan zijn. Het niet meer herkennen van geuren kan een teken zijn dat de hersencellen worden aangetast door de ziekte. In onderzoek wordt daarom nagegaan of geurtesten gebruikt kunnen worden om de ziekte in een vroeg stadium te herkennen.

Recent onderzoek toont zelfs aan dat geurverspreiding in de nacht een positieve invloed kan hebben op het geheugen van ouderen. Deelnemers werden gedurende zes maanden elke nacht twee uur blootgesteld aan essentiële oliegeuren. Het ruiken van deze geuren tijdens de slaap zou de hersenen stimuleren en het geheugen verbeteren. Het is fascinerend hoe iets eenvoudigs als geur zo'n grote impact kan hebben op ons geheugen en onze emoties. Het benadrukt het belang van verder onderzoek naar de werking van ons reukorgaan en de mogelijkheden die dit biedt voor de behandeling van geheugenproblemen. Wie weet, misschien ligt de sleutel tot het behoud van onze kostbare herinneringen wel verborgen in de geuren om ons heen.