Blue Monday met Josje Smeets: Tips om de somberheid de baas te blijven

“Wetenschappelijk gezien is het fenomeen van Blue Monday niet waar. Maar je kan wel zeggen: het is gedeeltelijk waar”, vertelt gelukspsycholoog Josje Smeets. Blue Monday is gebaseerd op een formule uit 2005, bedacht door een Britse psycholoog. Volgens die formule is de derde maandag van het jaar de meest depressieve dag door factoren als korte, donkere dagen, mislukte goede voornemens en het gebrek aan iets om naar uit te kijken. Hoewel de formule niet wetenschappelijk onderbouwd is, bevatten de genoemde factoren wel een kern van waarheid. “Er is wel degelijk wetenschappelijk bewijs dat mensen in korte donkere dagen, waar je ook nog eens moeilijker buiten komt omdat het zo koud en nat is, depressiever zijn dan wanneer we veel zonlicht en daglicht tot ons nemen.”

Dus de aspecten waaruit de formule van die Britse psycholoog zijn opgebouwd, zijn wel degelijk wetenschappelijk onderbouwd. “Alleen dat het dan leidt tot altijd die derde maandag in januari, dat is niet waar. Het was een marketingstunt die ooit door een reisbureau verzonnen is om zo meer reizen te verkopen. Wat trouwens ook gebeurde: ze zijn meer reizen gaan verkopen, dus de marketingstunt heeft gewerkt.”

Hoe voorkom je een dip op Blue Monday?
Smeets benadrukt het belang van sociale verbinding: “Sociale verbinding is de belangrijkste pijler van werkgeluk. Het brein geeft het gelukshormoon oxytocine, het knuffelhormoon, vrij op het moment dat wij contact met elkaar maken in een fysieke setting”. Ze stelt voor om bijvoorbeeld een ontbijt met collega’s te organiseren waardoor de dag met een positieve noot wordt begonnen. Daarnaast is naar buiten gaan essentieel. “Het eerste uur van de dag zit het meeste blauwe licht in de lucht, waardoor je meer serotonine aanmaakt.” Dit helpt je om je beter te voelen en de winterdip te verminderen.

Wat te doen als je je toch niet goed voelt?
Als Blue Monday toch zwaar valt, kun je volgens Smeets je aandacht verleggen naar wat wél goed gaat: “Wat altijd heel goed helpt, is aan het eind van de dag even reflecteren: wat was mijn grootste succes vandaag? Dat je even stilstaat bij een succes wat je behaald hebt. Dat is een hele goede manier om die dag positief af te sluiten.” Ook kun je je ochtend anders starten: “Mensen die een extra uurtje pakken en dat uurtje juist alleen maar dingen doen die fijn zijn, zoals een digitale krant lezen, een heerlijke kop koffiezetten of een extra lang rondje wandelen, beginnen hun dag in een andere, positieve mood.” Dat klinkt heel contradictioneel omdat je juist denkt dat uurtje extra slaap nodig te hebben, maar: “Juist al die ochtendrituelen - die koffie, dat krantje, dat sporten - zorgt voor de aanmaak van gelukshormonen in je brein, waardoor je de dag veel positiever en opgewekter doorkomt”.

Wat als je goede voornemens mislukt zijn?
Veel mensen voelen zich schuldig als goede voornemens niet slagen, maar volgens Smeets is het nooit te laat om opnieuw te beginnen: “Het is wel degelijk zo dat mensen die zichzelf doelen stellen en die ook elke dag bezig zijn met deze doelen, gelukkiger zijn dan mensen die dat niet doen.” Ze benadrukt dat het stellen van kleine, haalbare doelen belangrijk is: “Als jij elke dag opnieuw stappen vooruitzet en groeit als mens, dan heb je meer het gevoel van controle en grip in je leven.”

Smeets wijst op het belang van preventie. “Het is functioneler om juist wat meer stil te staan bij positieve dingen”, zegt ze. Dit kun je bijvoorbeeld doen door een positiviteitsdagboek bij te houden, waarin je dagelijks noteert wat goed ging. Ook activiteiten om naar uit te kijken, zoals een vakantie of festival, geven een positieve impuls: “Het gaat erom dat we iets in het vooruitzicht hebben waar we naartoe kunnen werken. Daar worden we heel blij van.”
Tot slot adviseert ze om goed voor jezelf te zorgen: “Zorg voor genoeg pauzes, ook af en toe een dagje vrij nemen is heel belangrijk.” Zo bouw je veerkracht op voor moeilijke dagen.

Door sociale verbinding, positiviteit en zelfzorg kun je de dag ombuigen naar iets positiefs. Zoals Smeets afsluit: “Het gaat erom dat je grip hebt op je leven en altijd iets hebt om naar uit te kijken”.