Zo blijf je overeind in een wereld op drift

Ook in het vredige Limburg voelt de wereld als een plek die steeds minder veilig, stabiel en voorspelbaar is. In het Oosten woeden oorlogen en in het Westen wankelt de democratie. In het Zuiden blijft de armoede groot. En in Europa winnen populisten en demagogen aan populariteit.
In Nederland loopt de zorg vast, kampt het onderwijs met achteruitgang, is de woningnood schrijnend en schijnt het reguleren van migratie verder weg dan ooit. De politiek lijkt krachteloos, zeker nu het kabinet Schoof demissionair is. Het is begrijpelijk dat we ons somber, machteloos en hopeloos voelen.
Hoe hou je je in zo’n onzekere wereld overeind? En meer dan dat: hoe lever je, ondanks alles, zelf een bijdrage aan het behoud van een fatsoenlijke samenleving?
Tekst: Ralf Bodelier

1. Doseer het dagelijkse nieuws en focus je op wat goed gaat. De constante stroom van slecht nieuws werkt verlammend. Zit niet de hele dag op nieuwssites en sociale media. Beperk je tot, bijvoorbeeld, een half uur krant en journaal per dag. Goede alternatieven zijn Engelstalige websites als ‘Fix the News’ en ‘Our World in Data’. Deze richten zich op langlopende trends en ontwikkelingen waarover je op televisie weinig zult horen. Wist je, bijvoorbeeld, dat in de jaren ’70 leukemie bij kinderen meestal leidde tot een snelle dood terwijl deze kinderen vandaag de dag genezen? Of dat de kans om in Nederland te worden vermoord in de afgelopen dertig jaar is gehalveerd? Wie ook vooruitgang ziet, voorkomt doemdenken.

2. Schep nieuwe gemeenschappen. Ga meer en diepgaandere gesprekken aan. Organiseer avonden met vrienden. Bespreek samen wat jullie belangrijk vinden in het leven. Regel met je buren een straatfeest. Zet een buurtapp op. Ga bij een vereniging. Geen wapen is krachtiger tegen angst en eenzaamheid dan verbinding.

3. Zorg voor jezelf én voor mensen in je directe omgeving. Neem het advies om een noodpakket in huis te nemen serieus. Zorg dat je voldoende eten, drinken, communicatiemiddelen, EHBO-materiaal en andere essentiële spullen in huis hebt om zonder hulp van buitenaf drie dagen te kunnen overleven. Denk vervolgens ook aan anderen. Sla meer voedsel en drinken in wanneer je vermoedt dat je oude, dementerende buurman aan de overkant dat niet gaat doen.

4. Stem democratisch, spreek je uit en handel moedig. Stem op een democratische partij en moedig je familie en vrienden aan hetzelfde te doen. Ben je getuige van onrecht of discriminatie, op je werk, in de supermarkt of op straat, grijp dan in en doe je mond open. Moed is besmettelijk. Spreek je waardering uit voor mensen die hun werk goed doen. Voor vuilnismannen en rechters, voor verzorgenden, politici en journalisten.

5. Kweek morele ambitie in je werk. Volgens Rutger Bregman, die een er mooi boek over schreef, moeten we  de term ‘ambitieus’ opnieuw in gaan vullen. Nu bestaat de ambitie van velen uit een hoog salaris, een indrukwekkende titel of een luxe kantoor, maar je zou je carrière ook kunnen wijden aan het oplossen van grote wereldproblemen als klimaatverandering, kindersterfte of pandemieën. Zijn deze onderwerpen wat hoog gegrepen, denk dan aan het huisvesten van arbeidsmigranten, vergroenen van de eigen stad of het organiseren van beter onderwijs.

6. Geef geld aan goede doelen. Doneer maandelijks aan organisaties die zich inzetten voor mensenrechten, democratie of armoedebestrijding wereldwijd. Overweeg om tien procent van je inkomen weg te geven, dan heb je impact. Wil je weten welke doelen het meest effectief zijn, kijk dan op doneereffectief.nl. Van wat zij krijgen, kunnen ze bestaan; van wat wij geven, kunnen we leven.

7. Oefen een stoïcijnse manier van denken. We moeten onze invloed op de wereld niet onderschatten, maar weinig verandert op stel en sprong. Bovendien valt niet alles te beïnvloeden. Zit je weer eens vast in de file, raak dan niet gefrustreerd, maar focus op wat je wél kunt doen. Ontspan, bel met een oude vriend of luister naar een interessante podcast. Accepteer dat we problemen als klimaatverandering en woningnood voorlopig niet op zullen lossen. Draai de zaak om: zie dit soort problemen als een kans om je te oefenen in geduld en doorzettingsvermogen.

De samenleving, dat zijn wij. In Limburg, in Nederland en ver daarbuiten. En verandering begint altijd bij de vraag: wat kan ík doen? Met deze zeven tips maken we verschil – voor onszelf en voor anderen.