Boshuizerbergen Venray

Groen en gezond: De Mysterieuze Boshuizerbergen
Dit jaar zetten we de pas er stevig in en gaan we aan de wandel in diverse grotere natuurgebieden van Stichting het Limburgs Landschap. Goed voor lijf en ledenen en dat ook nog in de meest fraaie natuurgebieden van Limburg. De uitdaging van vandaag zijn de Boshuizerbergen bij Venray. Ook voor je gezondheid moet je bij Het Limburgs Landschap zijn!
Tekst en fotografie: Stichting het Limburgs Landschap, Henk Heijligers

De start ligt op de parkeerplaats van Het Limburgs Landschap aan de Maasheseweg bij wandelknooppunt 37. We nemen daar de witte paaltjesroute van 5 km, maar het staat u natuurlijk vrij om via het wandelknooppuntensysteem de wandeling verder uit te breiden. Het Pieterpad is hier overigens ook kind aan huis. Onze ‘hoofdbestemming’ van vandaag is het jeneverbessenstruweel dat centraal in de Boshuizerbergen ligt.

Topnatuur
De Boshuizerbergen, tussen Venray en Maashees is, samen met het aanliggende Landgoed Geijsteren, een groot en geliefd wandelgebied. Dit unieke met jeneverbessen begroeide rivierduinengebied, het grootste jeneverbessenstruweel van Zuid-Nederland, heeft een Natura2000 status en behoort daarmee tot de topnatuurgebieden van Europa. Dat vraagt om bewandeld te worden.

Striemende kou
Het is nog vroeg op deze donderdagochtend en de parkeerplaats ligt er verlaten bij. De winter heeft afgelopen nacht nog geen plaats gemaakt voor lenteachtige nachttemperaturen; de omgeving is met opgevroren wit vastgelegd. De hemel is echter strak blauw op een paar vliegtuigstrepen na. De zon is in deze dagen krachtig genoeg om zelfs voorzichtig de 15 graden aan te gaan tikken. De Boshuizerbergen kennen sowieso een ijskoud begin. Ze zijn zo’n elf tot twaalf duizend jaar geleden ontstaan tijdens de laatste ijstijd, toen striemende koude winden het rivierzand uit het Maasdal opstoven om het hier als zandduinen achter te laten. Gelukkig is de wind vandaag weggebleven en trekken de eerste zonnestralen prachtige strepen door de vele naaldboombossen die de Boshuizerbergen rijk is.

Verstoorde rust
De rust straalt letterlijk van de wandelpaden af. Tenminste dat is mijn beleving, maar ik stel me voor dat het ree dat verderop staat, daar anders over denkt. Ze, het is een dame, kiest uiteindelijk, na mij minutenlang te hebben aangestaard, het hazenpad en verdwijnt met een paar sierlijke sprongen tussen de grove dennen. Ze zal zich ongetwijfeld afvragen welke malloot hier op deze vroege ochtend haar rust komt verstoren. De dennen horen hier eigenlijk niet thuis, een groot deel van de stuifzanden van de Boshuizerbergen is begin vorige eeuw beplant, als werkverschaffing in de crisisjaren met als doel om stuthout te produceren voor de Zuid-Limburgse mijnbouw.

Armoe troef
Het opgestoven rivierzand is arm aan voedingstoffen, dat maakt dat de Boshuizerbergen nauwelijks een economisch nut hebben gekend. Om toch nog enig financieel gewin uit de arme gronden te halen werden ze met schapen begraasd. Door die begrazing, maar vooral ook door het plaggen ontstonden de genoemde stuifzanden met als natuurtroef de jeneverbessen. Het Limburgs Landschap kapt hier de dennenbomen. Zo komt er meer plaats voor de met groene bessen vol hangende jeneverbesstruiken. Ook heide en stuifzand keren terug. Markant voordeel is dat daardoor de ‘bergen’ zandduinen weer zichtbaar worden en bijdragen aan de bijzonder mystieke sfeer van dit toch wel uitzonderlijke landschap.

Rijkdom
Zandloopkever, eikenpage, nachtzwaluw, levendbarende hagedis en veldkrekel behoren tot de fauna rijkdom van het gebied. Maar het is niet allemaal goud wat er blinkt. De zure regen van de jaren zeventig van de vorige eeuw, maar ook de huidige uitstoot door verkeer, industrie en landbouw trekken nog steeds een zware wissel op onze natuurgebieden. Er dwarrelt dag in dag uit een ‘kunstmestdeken’ neer op de schrale rivierduinen van de Boshuizerbergen. Zonder natuurbeheer zou het jeneverbesstruweel inmiddels allang overwoekerd zijn door bos.

Alleen op de wereld
Nu voel ik me echter als een koning te rijk, als Remi alleen op de wereld. Door het gele zand van de stuifduinen, de heide en de jeneverbessen – soms tot prachtig gevormde zuilen, de andere keer van pure armoede uit elkaar gevallen – slingert het wandelpad, gemarkeerd met de witte routepaaltjes door het toverachtige landschap. ‘Wie sjoen os Limburg is’. Ik tover een thermoskan, voorzien van dampende hete koffie, uit mijn rugzak. Op een ‘U zit goed bij Het Limburgs Landschap’ bankje laat ik het even gebeuren. 

Een eenzame fotograaf heeft inmiddels ook ontdekt dat hij op de Boshuizerbergen moet zijn en brengt mij terug op de wereld van vandaag. Uitgerust met zware fotorugzak en statief legt hij het landschap vast. Tot voor in de verre toekomst, maar ik heb er vandaag al met volle teugen van genoten. Ook u bent van harte welkom in de Boshuizerbergen.